Transactionele analyse of TA is een persoonlijkheidstheorie en communicatiemodel ontwikkeld door Eric Berne dat inzicht geeft in de persoonlijkheid, het gedrag en de communicatie van mensen.
In de TA gaat men ervan uit dat vroege levenservaringen (positief of negatief) van invloed zijn op hoe we ons gedragen en hoe we naar de wereld en naar onszelf kijken. Deze vroege besluiten beïnvloeden onze verdere levensloop in de positieve of negatieve zin.
De TA zoomt in op de communicatie tussen mensen onderling (Transacties en Spelen). Van daaruit wordt het verband gelegd met de interne wereld van de persoon (Egotoestanden en Script) en met de externe wereld, zoals een organisatie, een team of het gezin waar de persoon deel van uitmaakt. Door deze duidelijke koppeling van de interne en externe wereld kan de TA individuen en groepen helpen duidelijkheid te krijgen in hun functioneren. Het ondersteunt veranderingsprocessen bij teams en individuen.
De TA, ontwikkeld in de jaren 50 - 60, is een levende theorie die zich door inzichten en ervaringen van vele professionals voortdurend verder ontwikkelt. Ze past binnen de stroming van de humanistische psychologie.